دعای توجّهدعاى توجّه(دعاى افتتاح،دعاى استفتاح): دعاى وارد شده در آغاز نماز است که قبل از قرائت خواند می شود. فهرست مندرجات۲ - کاربرد فقهی ۳ - احکام قرائت دعای توجّه ۳.۱ - دیدگاه فقهی امام خمینی ۳.۱.۱ - متصل نکردن تکبیرة الاحرام به دعای قبل از آن ۳.۱.۲ - متصل کردن تکبیرة الاحرام به بعد از آن ۳.۱.۳ - طریق افضل افزودن شش نکبیر بر تکبیرة الاحرام ۳.۱.۴ - استحباب آهسته گفتن شش نکبیر برای امام جماعت ۴ - پانویس ۵ - منبع ۱ - مضامین دعای توجّهدعاى یاد شده با مضامین مختلف نقل شده است، از جمله: ۱) «وَجَّهتُ وَجهىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمٰواتِ وَ الأرضَ، عالِمِ الغَیبِ و الشَّهادَةِ حَنیفاً مُسلِماً وَ ما انَا مِنَ المُشرِکینَ.انَّ صَلاتى وَ نُسُکى وَ مَحیاىَ وَ مَماتى للّٰهِ رَبِّ العَالَمین، لاشَریکَ لَهُ وَ بِذ لِکَ امِرتُ وَ انَا مِنَ المُسلِمینَ» ۲)«وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضَ، حَنِیفاً مُسلِماً عَلىٰ مِلَّةِ ابراهیمَ و دینِ مُحَمَّدٍ وَ هُدىٰ عَلىٍّ امیرِ المُؤمِنینَ وَ مٰا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ. إِنَّ صَلٰاتِی وَ نُسُکِی ...» ۲ - کاربرد فقهیعنوان دعای توجّه، در باب صلاة آمده است. ۳ - احکام قرائت دعای توجّه۱)خواندن دعاى توجّه پس از تکبیرة الاحرام و قبل از شروع قرائت ،مستحب است. ۲) افضل آن است که نخست، تکبیر هاى افتتاح، همراه دعاهاى وارد شده پس از تکبیر سوم و پنجم خوانده شود و دعاى توجّه پس از آخرین تکبیر (تکبیر هفتم) خوانده شود. ۳)خواندن دعاى توجّه بنا بر تصریح برخى، براى مأموم ان نیز همچون امام، مستحب است به شرط آنکه مانع شنیدن قرائت امام نگردد. ۳.۱ - دیدگاه فقهی امام خمینیاز واجبات نماز تکبیرة الاحرام است که «تکبیرة الافتتاح» هم نامیده می‌شود. و شکل آن «اللَّه اکبر» است و غیر آن و نیز مرادف آن به عربی و همچنین ترجمه آن به غیرعربی کفایت نمی‌کند. ۳.۱.۱ - متصل نکردن تکبیرة الاحرام به دعای قبل از آناحتیاط (واجب) آن است که تکبیرة الاحرام را به دعای قبل از آن متّصل نکند که در نتیجه، همزه «اللَّه» حذف گردد. [۸]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۶۹، کتاب الصلاة، القول فی تکبیرة الاحرام، مسالة۱.
۳.۱.۲ - متصل کردن تکبیرة الاحرام به بعد از آنظاهر آن است که تکبیرة الاحرام را می‌توان به ما بعدش مثل «اعوذ باللَّه من الشیطان الرجیم» و بسم اللَّه الرحمن الرحیم وصل کرده و اعراب «راء» را (که ضمّه است) ظاهر نمود و احتیاط (مستحب) آن است که این (اتصال به ما بعد) را هم ترک کند، همچنان که احتیاط (مستحب) آن است که «لام» و «راء» با «تفخیم» ادا شوند، هرچند بنابر اقوی، ترک تفخیم جایز است. [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۶۹، کتاب الصلاة، القول فی تکبیرة الاحرام، مسالة۱.
۳.۱.۳ - طریق افضل افزودن شش نکبیر بر تکبیرة الاحراممستحب است، شش تکبیر بر تکبیرة الاحرام افزوده شود، یا قبل از تکبیرة الاحرام یا بعد از آن و یا برخی قبل و برخی دیگر بعد از آن، و احتیاط همان صورت اول است (که همه قبل از تکبیرة الاحرام باشند) بنابراین هفتمین تکبیر را تکبیرة الاحرام قرار می‌دهد. و افضل آن است که سه تکبیر را پشت‌سرهم گفته، سپس بگوید: «اللَّهُمَّ، انْتَ الْمَلِکُ الْحَقُّ الْمُبینُ، لا الهَ الَّا انْتَ، سُبْحانَکَ، انّی ظَلَمْتُ نَفْسی فَاغْفِرْ لی ذَنْبی انَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ الّا انْتَ» سپس دو تکبیر بگوید و پس از آن‌ها بگوید: «لَبَّیْکَ وَ سَعْدَیْکَ وَ الْخَیْرُ فی یَدَیْکَ وَ الشَّرُّ لَیْسَ الَیْکَ وَ الْمَهْدیُّ مَنْ هَدَیْتَ، لا مَلْجَاَ مِنْکَ الّا الَیْکَ، سُبْحانَکَ وَ حَنانَیْکَ، تَبارَکْتَ وَ تَعالَیتَ، سُبْحانَکَ رَبَّ الْبَیْتِ» سپس دو تکبیر دیگر بگوید سپس بگوید: «وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذی فَطَرَ السَّمَاواتِ وَ الْارْضَ، عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما اَنَا اَنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، انَّ صَلاتِی وَ نُسُکی وَ مَحْیایَ وَ مَماتی للَّه رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ وَ بِذلِکَ امِرْتُ وَ انَا مِنَ الْمُسْلِمینَ» و پس از آن «اعوذ باللَّه من الشیطان الرَّجیم» گفته و قرائت را شروع کند. [۱۰]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۶۹، کتاب الصلاة، القول فی تکبیرة الاحرام، مسالة۲.
۳.۱.۴ - استحباب آهسته گفتن شش نکبیر برای امام جماعتبرای امام جماعت مستحب است که تکبیرة الاحرام را طوری بلند بگوید که افراد پشت سر او بشنوند و (مستحب است) شش تکبیر بقیه را آهسته بگوید. [۱۱]
موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۰، کتاب الصلاة، القول فی تکبیرة الاحرام، مسألة۳.
۴ - پانویس۵ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۶۲۴ • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |